40% μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, εμφανίζουν ανεπαρκή ποσότητα βιταμίνης D.

Μια επιδημία ανεπάρκειας βιταμίνης D αναδύθηκε την τελευταία δεκαετία μεταξύ όλων των φυλετικών ομάδων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πραγματικότητα, ο επιπολασμός της ανεπάρκειας της βιταμίνης D σχεδόν διπλασιάστηκε από το 1994 έως το 2004.

Ο σημαντικότερος ρόλος της βιταμίνης D στο ανθρώπινο σώμα είναι να κρατήσει τα οστά υγιή και ισχυρά, βοηθώντας τον οργανισμό να απορροφήσει ασβέστιο. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες έχουν επισημάνει πρόσθετους τρόπους ώστε οι παράγοντες ανεπάρκειας της βιταμίνης D στη γενική υγεία μας, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου της σε χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, οι αυτοάνοσες νόσοι, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος, καθώς και η συσχέτιση με υψηλότερο κίνδυνο τόσο γενικής και η θνησιμότητα από τον καρκίνο. Αντί να επηρεάζει μόνο στα κύτταρα που ζουν στα οστά, καταλαβαίνουμε τώρα ότι η βιταμίνη D είναι ικανή να επηρεάσει πολλούς διαφορετικούς τύπους κυττάρων σε διάφορα όργανα του σώματος. Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αυτό είναι με την ενεργοποίηση των γονιδίων μέσα σε αυτό το κύτταρο, “on και off“. Με άλλα λόγια, η βιταμίνη D επηρεάζει τον τρόπο που ένα κύτταρο εκτελεί τη λειτουργία του και μπορεί να ελέγξει την ανάπτυξη ή το θάνατο αυτού του κυττάρου.

Πολλές μελέτες επικεντρώθηκαν πρόσφατα στη σχέση των επιπέδων βιταμίνης D με τον καρκίνο.

Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν συσχετιστεί με 30 έως 50% αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, του προστάτη και του μαστού. Πράγματι, οι πρόσφατα ανακαλυμμένοι ρόλοι της βιταμίνης D στο ανθρώπινο σώμα που περιλαμβάνουν την ανοσία και την ικανότητα ενεργοποίησης ή απενεργοποίησης ορισμένων γονιδίων, παρέχουν μια λογική εξήγηση για το πώς η βιταμίνη D θα μπορούσε να συμβάλει στον κίνδυνο και τη θνησιμότητα από τον καρκίνο. Ωστόσο, παρόλο που αυτές οι μελέτες δείχνουν μια σχέση μεταξύ των επιπέδων βιταμίνης D και του κινδύνου για καρκίνο, δεν αποδεικνύουν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D προκαλούν αυτούς τους καρκίνους – και δεν έχουν ακόμη υπάρξει μελέτες που να δείχνουν σαφές όφελος στη λήψη βιταμίνης D.

Στον κόσμο της αναπαραγωγής, η σημασία της βιταμίνης D απεδείχθη αρχικά σε πειράματα με ποντικούς. Τα ποντίκια που είτε έχουν ανεπάρκεια στη βιταμίνη D είτε δεν διαθέτουν τον υποδοχέα βιταμίνης D, μπορούν να επιδείξουν υποανάπτυξη της μήτρας και ανικανότητα να σχηματίσουν φυσιολογικά ώριμα αυγά, με αποτέλεσμα τη στειρότητα. Εάν επιτευχθεί εγκυμοσύνη, τα έμβρυα αυτών των ποντικών παρουσιάζουν μειωμένη ανάπτυξη. Η αναπαραγωγή κανονικοποιείται σε ποντίκια με συμπλήρωση βιταμίνης D, αλλά όχι μόνο με ασβέστιο, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο ρόλος της βιταμίνης D στη γυναικεία αναπαραγωγή δεν σχετίζεται με τη βοήθεια του σώματος να απορροφά το ασβέστιο.

Στους ανθρώπους, ο υποδοχέας βιταμίνης D υπάρχει σε πολλά θηλυκά όργανα, συμπεριλαμβανομένων των ωοθηκών, της μήτρας και του πλακούντα.

Η ενεργός μορφή της βιταμίνης D (καλσιτριόλη) έχει πολλούς ρόλους στη γυναικεία αναπαραγωγή. Δεσμευμένη στον υποδοχέα της, η καλσιτριόλη είναι ικανή να ελέγξει τα γονίδια που εμπλέκονται στην παραγωγή οιστρογόνων. Η επένδυση της μήτρας παράγει καλσιτριόλη σε απόκριση στο έμβρυο καθώς εισέρχεται στην κοιλότητα της μήτρας, λίγο πριν την εμφύτευση. Η καλσιτριόλη ελέγχει αρκετά γονίδια που εμπλέκονται στην εμφύτευση εμβρύων. Μόλις μια γυναίκα μείνει έγκυος, η μήτρα και ο πλακούντας συνεχίζουν να παράγουν την καλσιτριόλη, η οποία βοηθά στην οργάνωση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στη μήτρα, έτσι ώστε να καταπολεμούνται οι λοιμώξεις χωρίς να βλάπτεται η εγκυμοσύνη. Χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D έχουν συσχετιστεί με ορισμένες επιπλοκές της εγκυμοσύνης, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης.

Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) δίνουν μια πολύτιμη εικόνα του ρόλου της βιταμίνης D, δεδομένου ότι είναι δυνατόν να εξεταστεί κάθε πτυχή της αναπαραγωγής, από την ανάπτυξη των ωαρίων μέχρι την εμφύτευση του εμβρύου. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D ήταν σημαντικά πιο πιθανό να επιτύχουν εγκυμοσύνη μέσα από την εξωσωματική γονιμοποίηση σε σύγκριση με γυναίκες με χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D. Η μελέτη αυτή επαναλήφθηκε σε άλλο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης, γεγονός που επιβεβαίωσε μια τετραπλάσια διαφορά στα ποσοστά εγκυμοσύνης όταν η βιταμίνη D είναι σε επάρκεια και όταν είναι σε έλλειψη. Σε μια άλλη έρευνα που μελετούσε τις λήπτριες δοτριών ωαρίων, τα επίπεδα βιταμίνης D στις λήπτριες ωαρίων συνδέονταν με την κλινική εγκυμοσύνη, υπογραμμίζοντας ότι ο κρίσιμος ρόλος της βιταμίνης D στην εγκυμοσύνη μπορεί να είναι εντός της μήτρας. Αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες, φαίνεται ότι τα επίπεδα βιταμίνης D συνδέονται με την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και ότι ο σημαντικότερος ρόλος της στην αναπαραγωγή μπορεί να είναι στην επένδυση της μήτρας. Δεν έχει ακόμη αποδειχθεί εάν η χορήγηση βιταμίνης D βελτιώνει τα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αλλά τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι στιγμής υποδηλώνουν ότι ένας ρόλος για τη συμπλήρωση βιταμίνης D μπορεί να υπάρχει ως μέσο βελτίωσης της φυσικής γονιμότητας του ατόμου τόσο μεταξύ των γόνιμων όσο και των στείρων.

Η έρευνα που ενέχει τον ρόλο της έλλειψης βιταμίνης D όχι μόνο στη γονιμότητα αλλά στη συνολική υγεία είναι επιτακτική και υποστηρίζεται από βάσιμη φυσιολογική υπόθεση. Ωστόσο, πριν από την έναρξη ευρείας θεραπείας, πρέπει να ολοκληρωθούν περαιτέρω έρευνες για να εκτιμηθούν τα οφέλη για την υγεία από τη συμπλήρωση της βιταμίνης D για την επίτευξη πλήρων επιπέδων. Παρ ‘όλα αυτά, αυτό είναι ένα συναρπαστικό νέο πεδίο έρευνας που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απλές και ανέξοδες προσεγγίσεις για τη βελτίωση της υγείας. Ανεξάρτητα από τα πιθανά οφέλη γονιμότητας, οι ασθενείς θα πρέπει να συμβουλεύονται ειδικούς σχετικά με την κατάλληλη συμπλήρωση βιταμίνης D για συνολικά οφέλη για την υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης της υγείας των οστών, της εγκυμοσύνης και της μείωσης του κινδύνου χρόνιας ασθένειας.

(Αναπαραγωγή από άρθρο του University of Southern California, USC Fertility)

Πηγές

Michaelsson, K; Baron, JA; Snellman, G; Gedeborg, R; Byberg, L; Sundstrom, J; Berglund, L; Arnlov, J et al. Plasma vitamin D and mortality in older men, a community-based prospective cohort study. The American Journal of Clinical Nutrition, 2010;92(4):841-8.

Kinuta K, Tanaka H, Moriwake T, Aya K, Kato S, Seino Y. Vitamin D is an important factor in estrogen biosynthesis of both female and male gonads. Endocrinology, 2000;141:1317–24.

Yoshizawa T, Handa Y, Uematsu Y, Takeda S, Sekine K, Yoshihara Y, et al. Mice lacking the vitamin D receptor exhibit impaired bone formation, uterine hypoplasia and growth retardation after weaning. Nat Genet, 1997;16:391–6.

Halloran BP, DeLuca HF. Effect of vitamin D deficiency on fertility and reproductive capacity in the female rat. J Nutr, 1980;110:1573–80.

Kwiecinski GG, Petrie GI, DeLuca HF. Vitamin D is necessary for reproductive functions of the male rat. J Nutr, 1989;119:741–4.

Johnson LE, DeLuca HF. Vitamin D receptor null mutant mice fed high levels of calcium are fertile. J Nutr 2001;131:1787–91.

Vigano P, Lattuada D, Mangioni S, Ermellino L, Vignali M, Caporizzo E, Panina-Bordignon P, Besozzi M, Di Blasio AM. Cycling and early pregnant endometrium as a site of regulated expression of the vitamin D system. J Mol Endocrinol, 2006;36(3):415-24.

Vigano P, Lattuada D, Mangioni S, Ermellino L, Vignali M, Caporizzo E, Panina-Bordignon P, Besozzi M, Di Blasio AM. Cycling and early pregnant endometrium as a site of regulated expression of the vitamin D system. J Mol Endocrinol, 2006;36(3):415-24.

Bodnar LM, Catov JM, Simhan HN, Holick MF, Powers RW, Roberts JM. Maternal vitamin D deficiency increases the risk of preeclampsia. J Clin Endocrinol Metab, 2007;92(9):3517-22.

Ozkan S, Jindal S, Greenseid K, Shu J, Zeitlian G, Hickmon C, Pal L. Replete vitamin D stores predict reproductive success following in vitro fertilization. Fertility and Sterility, 2010;94(4):1314-9.

Rudick B, Ingles SA, Stanczyk F, Chung K, Paulson R, Bendikson K. Characterizing the role of vitamin D levels on IVF outcomes: stimulation, embryo, or endometrium? O-245,

Annual Meeting of the American Society for Reproductive Medicine, 2010.

Rudick B, Ingles SA, Stanczyk F, Chung K, Paulson R, Bendikson K. The role of vitamin D levels on IVF outcomes in donor-recipient cycles. O-9, Annual Meeting of the Pacific Coast Reproductive Society, 2011.